در این نوشتار کوتاه قصد دارم که به چندی از ریشه های روانی – تکاملی اختلال افسردگی پس از زایمان بپردازم. این مسئله اگرچه در همه ی مادران جوان رخ نمی دهد، اما عارضه ی نادری هم محسوب نمی گردد. در اینجا به لیست کردن برخی از مهمترینِ این دلایل اکتفا خواهم کرد:
یک) از منظر روانی مادرانی که در جوامعی (و یا حتی می توان گفت خانواده هایی) با قوانین سخت باصطلاح پاکدامنی تربیت شده اند، بیشتر در معرض این اختلال قرار می گیرند زیرا که کودک خود را بشکل ناخودآگاهی محصول قِسمی از ناپاکی قلمداد می کنند. زنی که در تمام عمر آمیزش برایش نوعی گناه محسوب می شده است، حال فرزندی دارد که محصول آمیزش است و این کودک عملا مجسمه ی ناپاکی بوده و رباینده ی تمامی پاکی های مادر است.
دو) افرادی که از نظر شخصیتی دارای اختلال کمالگرایی بیمارگونه هستند نیز با ریسک بالاتری به این مشکل بر خواهند خورد زیرا که گمان می کنند این توانایی را ندارند که مادران خوبی باشند. یک مادر کمالگرا که از وسواس کمالگرایی در قبال فرزند خود رنج می برد، بیشتر متمایل به رنج بردن از افسردگی پس از زایمان است، زیرا وی گمان خواهد کرد که مادر مسئولی نبوده و از پس این فرزندداری بر نخواهد آمد.
سه) افرادی که از اختلالی شخصیتی رنج می برند که بموجب آن بشکل زیادی برای بقاء خود نیازمند کمک دیگران هستند نیز، باز بیش از سایرین در معرض این ابتلاء قرار دارند زیرا که داشتن فرزند برای آن ها دلالت کننده بر یک مسئولیت سنگین است و این مسئولیت سنگین عملا فلج کننده ی آن هاست. آن ها اعتماد بنفس کافی برای حمایت از یک موجود زنده را ندارند زیرا که حتی به تنهایی از عهده ی حیات خویش نیز بر نخواهند آمد.
چهار) هرگونه تغییری در زندگی چه مثبت و چه منفی می تواند منتهی به بالا رفتن میزان استرس در فرد گردد و نفس بچه دار شدن نیز بنوعی چونان یک عامل استرس زا تلقی شده و استرس در طولانی مدت (از زمان بارداری تا زایمان) می تواند منتهی به افسردگی گردد.
پنج) ……….
شش) اگر زنی از همسر خود راضی نباشد با احتمال بیشتری به افسردگی پس از زایمان مبتلا خواهد شد. هر گونه نفرت زن به مرد با اثر انتقال (Transference) بشکل ناخودآگاهی می تواند به فرزند منتقل شده و بدین ترتیب فرزند نوزاده قربانی نفرت دیرین زن به همسرش خواهد شد.
هفت) از نظر تکاملی افسردگی پس از زایمان که توامان با حس نفرت به کودک تازه متولد شده همراه است، می تواند به افزایش شانس بقاء مادر بیانجامد زیرا این مسئله به مادر کمک خواهد کرد که در شرایط بحرانی فرزند خود را رها کرده و بشکل کامیابانه تری جان خود را از بلایای طبیعی نجات دهد.
چند دلیل فوق بهمراه سایر دلایل فیزیولوژیک (همچون تغییرات هورمونی) و جامعه شناختی (همچون فقر و تعدد فرزندان خردسال) می توانند علل افسردگی پس از زایمان تلقی گردند. مشخصا اگر در جامعه ای آمیزش پیش از ازدواج نکوهیده باشد، زنی که از چنین آمیزشی باردار شود، احتمالا پس از زایمان افسرده خواهد شد. مادران طفلان تجاوز نیز عمدتا افسرده می شوند و این مسئله همچنین بر طفلان حاصله از ازدواج هایی که مورد قبول خانواده ها نبوده اند، تعمیم پذیر است…
