هیچ کس اولین کارهای نقاشی یک کودک با استعداد را با کارهای دوران بلوغ داوینچی مقایسه نمی کند. اگر چنین مقایسه ای رخ دهد از اعتمادبنفس کودک چیزی باقی نخواهد ماند.
هر مقایسه ای و به تبع آن هرگونه قضاوتی می بایست در سطحی انجام پذیرد و چیزها را باید با هم سطحانشان مقایسه نمود. هرگونه مقایسه ای خارج از این، مقایسه ای از اساس غلط است. افراد مختلفی کارهای خود را نزد من ارایه کرده اند و خواهان آنند که مَن قضاوتی در باب کیفیت کارهای ایشان داشته باشم، من همیشه از کارهای نخست بیشتر تعریف می کنم زیرا این کارها آغاز راهند. هرگونه اولین کاری ولو آنکه از نظر حرفه ای کاری فاخر نباشد، یک کار عالی است، نظر به اینکه آغاز یک جریان مبارک است و می بایست که ستوده شود.
اگر فردی با ستایش های نخستینِ راهنمایان، حوزه ی مربوطه را ادامه دهد و در این مسیر گام بردارد، خود بزودی به نواقص کارهای اولیه ی خویش پی خواهد بُرد و گرفتن این خطاهای بدیهی بر عهده ی خود ایشان خواهد بود. راهنمایان در وهله ی اول می بایست نقش مشوقان را داشته باشند، آنگاه با گسترش مهارت های حرفه ای دانش پژوهان و یا هنرآموزان مزبور، انتظارات خویش را نیز بالا برند.
این افزایش انتظارات، حرکتی صعودی خواهد داشت، یعنی پس از 10 سال، سطح توقع استاد از دانش آموز 10 برابر خواهد شد؛ بعبارت دیگر استاد 10 برابر سخت گیرتر شده و دانش آموز نیز می بایست 10 برابر تلاش خود را بیشتر کند.
همه خواهان درخشیدند. متاسفانه برخی ها انتظار دارند که در همان بدو امر بدرخشند و باوری به رشد تدریجی خود ندارند. این طرز تلقی از درخشش را من به قضاوت های نابجای برخی اساتید ارتباط می دهم. اساتیدی که کارهای نخستین دانشجویان خویش را با بهترین نمونه ها مقایسه می کنند، قاتل باور رشد تدریجی در تمامی محصلین خود می شوند…
یعنی تو یا بلدی و یا بلد نیستی و چیزی بین این دو موجود نیست!!!
